Hayatın hemen her alanında bulunan vakıfların, ekonomik yapıya etki etmek, istihdama katkıda bulunmak, tüketim, tasarruf ve yatırımlara etki etmek gibi iktisadi işlevleri de bulunmaktadır.

Ekonomik Yapıya Etkisi

Vakıflar zirai işletmecilikten, imalat sanayi, ticaret merkezleri, konut sektörü, istihdam ve para konularına kadar ülke ekonomisinde belirli bir paya sahiptir (Öztürk, 1995a: 25). Dar anlamda ele alındığında her vakıf amacı ne olursa olsun bir işletmedir. Hizmetin vakfın amacı doğrul- tusunda devam edebilmesi için vakfın bir iktisadi işletme olarak ele alınması gerekir. İktisadi boyutu olmayan bir işletmenin ayakta kalması söz konusu değildir. İşletmenin rasyonel ve karlı çalışabilmesi için ise işletmecilik prensiplerine göre çalıştırılması; üretim, yönetim, pazarlama, fi- nansman, tanıtım, halkla ilişkiler, muhasebe ve kontrol etkenlerine uygun yönetilmesi ve faaliyette bulunması gerekir. Daha geniş anlamda bakıldığında ise milli servetin dağılımında rol oynayar- ak dengede durmasına yardımcı olur. Kaynakların etkin ve verimli kullanılmasına etki eder. Alt yapı hizmetlerinin gelişmesini sağlayarak kalkınma sürecini hızlandırır. Sosyal yapıyı iyileştirip sosyal depremlerin oluşmasını önleyerek huzur ortamının oluşmasına katkı sağlar. Sağlık, eğit- im, bayındırlık, şehircilik sahalarında yatırımlara katılmak suretiyle devlet bütçesinin iktisadi ve ekonomik yatırımlarını yönlendirerek devletin güçlenmesine katkı sağlar. Düşük gelir grubunda yer alan insanların gelir seviyesini artırarak orta gelir grubuna sahip sınıfın çoğalmasını sağlayarak toplumsal sosyal ve siyasi istikrarı artırır. İktisadi gelişme için gerekli istikrar ortamını destekler (Yadigar, 2010: 71).

İstihdama Katkısı

İşsizlik, ülkelerin sosyo-ekonomik durumlarına göre farklılık gösterse de çoğu ülkenin önemli sorunlarından bir tanesini oluşturmaktadır. Bu sorunun hafifletilmesi hatta mümkünse ortadan kaldırılması en büyük amaçlardan bir tanesidir (Ay, 2012: 321). Vakıfların birçok şekilde istihdam oluşturdukları görülür. Vakıfların istihdama katkısı şu başlıklar altında toplanabilir (Koyunoğlu, 2014: 56):

1. Yeni istihdam alanları açılması: Vakıfların inşa ettikleri kurum ve kuruluşlar yeni istih- dam alanları açmışlardır. Vakıflar, vakıf eserlerin inşası, tamiri ve hizmetin yürütülmesi sırasında eleman çalıştırmak suretiyle dolaysız olarak yeni istihdam alanları açmış veya istihdam alanlarını genişletmiştir. Maaş ve diğer harcamalarla piyasaya giren para ise istihdamı dolaylı olarak et- kilemiştir.
2. Eski istihdam alanlarını genişletmesi: Vakıfların birçoğu yeni tesisler kurarak yeni is- tihdam alanları açarken, bir kısmı da daha önce kurulan vakıfların tesislerini ya genişleterek veya işlevini kaybetmeye yüz tutan tesisleri canlandırmak için yeni finansman girdisi sağlayarak mevcut istihdam alanlarını genişletmiştir.
3. Vakıflarda ücret politikası, asgari ücret ve iş güvencesi: Vakıflar, kuruluş amaçlarının içinde olmamakla birlikte, çalışma hayatının düzenlenmesinde de rol almışlardır. Vakıflar kanalıy- la çok çeşitli alanlarda değişik hizmetler görülmesi, böylece çok değişik alanlarda ve fazla miktar- da istihdam sağlanması nedeniyle, ücretlerin oluşmasında vakıfların önemli rolleri olmuştur.

Tüketim, Tasarruf ve Yatırıma Etkisi

Vakıf, tüketimi, toplum halinde yaşayan insan yararına düzenleyerek ihtiyaç fazlası gelir ve serve- tin ne yapılacağı sorusuna en olumlu cevabı vermiştir (Güleç, 2006: 11). Vakıfların kurulması ve kurulan bu vakıflara belli bir akar tahsisi ile fertlerin tasarrufa teşviki de sağlanmış olur. Çünkü kurulan bu vakfa belli bir servet ve belli bir akar temin edilmektedir. Böylece tasarruflarda kamu hizmeti lehine adeta bir döner sermaye kurulmaktadır (Özaydın, 2003: 19). Vakıflar kanalıyla hayır yollarına harcama yapılması tasarrufa aşağıdaki şekillerde etki eder (Koyunoğlu, 2014: 55):

1. Gösteriş ve lüks tüketime gitmesi muhtemel kaynakları, zaruri ihtiyaç maddelerinin tüketimine kaydırır, böylece israfı önler, tasarruf edilmesini sağlar,
2. Tüketimin zaruri ihtiyaç mallarına kaydırılması suretiyle marjinal faydanın artmasına, milli ekonomide tüketimden sağlanan toplam faydanın ve toplam tatmin duygusunun artmasını sağlar.

Cengiz Akçay – Makalenin Tamamını Okumak İçin Tıklayınız

Vakıf Nasıl Kurulur konusunda detaylı bilgi almak için linke tıklayınız.